راهکارهای طرحواره درمانگر

عزت نفس (تله‌های زندگی: شرم و شکست)

عزت نفس را می‌توان احساس ارزشمندی طرحواره درمانگر درباره‌ی زندگی شخصی، اجتماعی و شغلی‌مان تعریف کنیم. اگر در دوران کودکی از سوی خانواده، دوستان یا محیط مدرسه مورد عشق و احترام قرار گرفته باشیم، عزت نفس سالمی در ما شکل می‌گیرد.

کمال مطلوب این است که ما همه‌ی این شرایط را در دوران کودکی تجربه کنیم و عزت نفس ما تقویت شود. اگر در خانواده احساس کنیم که قدر و منزلت ما را می‌دانند، به ما مهر می‌ورزند، همسالان ما را در جمع خود می‌پذیرند و قبول می‌کنند و در محیط مدرسه موفق شویم، عزت نفس سالمی در ما شکل خواهد گرفت. برای پرورش عزت نفس بایستی بدون عیب جویی یا طرد افراطی، ما را تشویق و تحسین کرده باشند.

اما ممکن است شما در چنین شرایط ایده‌آلی بزرگ نشده باشید. شاید والدین یا خواهر و برادرهایی داشته‌اید که دایم از شما عیب‌جویی می‌کرده‌اند به‌گونه‌ای که احساس کرده‌اید که اصلاً قابل پذیرش نیستید. احساس کرده‌اید که هیچ کس شما را دوست ندارد. ممکن است همسالان‌تان شما را آدم حساب نکرده باشند. ممکن است آنها این احساس ناخوشایند را در شما ایجاد کرده باشند یا ممکن است احساس کرده‌اید در حوزه‌ی تحصیل یا ورزش، شکست خورده‌اید.

در دوران بزرگسالی ممکن است در برخی از حوزه‌های زندگی‌تان، احساس ناامنی کنید. شما اعتماد به نفس ندارید. در برخی از حوزه‌های زندگی (مثل روابط صمیمی، محیط‌های اجتماعی یا محیط کاری) پایتان می‌لنگد و نمی‌توانید با سرانگشت تدبیر، گره از مشکلات باز کنید. در این حوزه‌ها خودتان را حقیرتر از دیگران تصور می‌کنید. به انتقاد، سخت حساس هستید. چالش در زندگی، شما را به شدّت مضطرب می‌کند. ممکن است چالش‌گریزی را پیشه کنید یا چالش‌ها را ماست‌مالی کنید.